Mikołaj Wleń

MAŁE MYŚLI NA NIEDZIELĘ 30/12/2018

INFORMACJA

Jak ten czas szybko biegnie mówimy często. I tak właśnie jest naprawdę. Już blisko, znowu Nowy Rok. Już 2019 lat po Bożym Narodzeniu. Każdy dzień Roku Pańskiego 2019 jest dla naszej Ojczyzny wyjątkowy. Świętujemy bowiem stulecie odzyskania niepodległości. Ale wielu z nas musi pamiętać, że 1 stycznia i to każdego roku, kończymy w liturgii okres zwany oktawą Bożego Narodzenia. Pragnę więc podzielić się z wami pewnymi informacjami (nie umieściłem ich przez brak miejsca w poprzednich Małych Myślach) na temat symboli okresu bożonarodzeniowego. Bo mądry katolik wie, ba musi wiedzieć: od kiedy świętujemy Boże Narodzenie, jakie tradycje kultywowano dawniej w Polsce, bo ten wymiar zewnętrzny świąt jest nam również bardzo potrzebny.

Świętować Boże Narodzenie zaczęliśmy w IV wieku. Najstarsze opisy pochodzą z Betlejem i dotyczą samych początków tego święta. Obchody zaczynały się tam już 24 grudnia, czyli w przeddzień święta, na Polu Pasterzy. To nawiązanie do tego, że pasterze, którzy mieli straż nad stadami, piersi w nocy usłyszeli dobrą nowinę o narodzeniu Zbawiciela. Później już wieczorem, procesyjnie przechodzono do Bazyliki narodzenia, w której była rozbudowana liturgia słowa - czytania biblijne przypominały historię zbawienia i liczne zapowiedzi przyjścia Zbawiciela. Około północy, w nocy, rozpoczynała się msza święta - to pierwowzór naszej Pasterki. Co ciekawe, jeszcze w IV wieku na Zachodzie pojawiła się praktyka jednego dnia postnego poprzedzającego Boże Narodzenie - to początek naszej postnej wigilii, która zatem ma długą, wielowiekową tradycję.

W Polsce zanim w kościołach i domach pojawiły się choinki, charakterystyczne były szopki przedstawiające scenę narodzenia Jezusa. Znane były przedstawienia jasełkowe, które odtwarzały okoliczność tamtego wydarzenia. Ponadto na czas wigilii do izby, w której spożywano wieczerzę wigilijną, przynoszono siano, słomę czy snopki zboża. W ten sposób to miało przypominać stajenkę i tamte warunki, w których przyszedł na świat Zbawiciel. Do dzisiaj zachował się w części ten piękny, chrześcijański zwyczaj: pod obrus wigilijny kładziemy sianko, a na stole nie tylko 12 symbolicznych dań, nawiązujących do liczby 12 apostołów, ale również opłatek, który symbolizuje Pana Jezusa.

Ten wymiar zewnętrzny jest nam potrzebny. Potwierdził to sam Bóg, który objawia się nie tylko w wymiarze duchowym czy intelektualnym, ale stał się człowiekiem, "obrał ludzkie barłogi", przyjął ludzkie zmysły i inne uwarunkowania. Tym samym pokazał, że to co ludzkie, ziemskie, fizyczne, materialne, także jest ważne i może służyć do osiągnięcia celów duchowych.

Najbardziej popularnym zwyczajem świątecznym jest ubieranie choinki. Choinka przypomina nam drzewo rajskie. Nie jest przypadkiem, że przed Bożym Narodzeniem zawsze przypominano nam dzieje zbawienia, poczynając od Adama i Ewy w raju i jego utraty. Po to, aby pokazać, że Zbawiciel przywraca nam drogę do raju. Zwyczaj stawiania tego drzewka w domach i kościołach pojawił się w końcu XV wieku na terenie Alzacji, potem w innych regionach niemieckich. Największe rozpowszechnienie choinki nastąpiło w IX i XX wieku. Swój sens mają również ozdoby choinkowe. Podstawowe znaczenie ma światło, które jest symbolem przychodzącego na świat Jezusa. Na wierzchołku choinki zawieszamy gwiazdę. Jest to oczywiście symbol gwiazdy betlejemskiej, która prowadzi mędrców do Jezusa. Wszystkie ozdoby, które zawieszamy na choince mówią o bogactwie raju.

Obecnie w Europie szczególnie widoczne jest usuwanie szopki z miejsc publicznych. Bardzo łatwo też pozbawiono wymowy chrześcijańskiej choinkę, która dziś jest symbolem ponad religijnym, ogólnym. Także św. Mikołaja pozbawia się wymiaru religijnego, staje się gnomem, elfem czy krasnalem. Natomiast szopka z postaciami Dzieciątka, Maryi, Józefa, Aniołów czy pasterzy i mędrców ze Wschodu przypomina nam to, co jest istotą Bożego Narodzenia, że to jest świętowanie przyjścia na świat Zbawiciela. Dzisiaj ten świat chce się wyzbyć symboli chrześcijańskich, stara się usunąć z przestrzeni życia publicznego szopkę, bo ona przypomina, że święta to nie jakaś przerwa zimowa czy przesilenie zimowe, ale rzeczywiste przyjście Mesjasza. Walka z chrześcijaństwem toczy się. Jest to widoczne chociażby pozbawianiu w przestrzeni publicznej symboli chrześcijańskich dotyczących Świąt Bożego Narodzenia.

Do siego roku AD 2019.

Wasz Przyjaciel